Những món ăn mang hương vị “đặc sản có linh hồn” của Ninh Bình

Về Ninh Bình, người ta thường nhắc đến non xanh, nước biếc, những dãy núi lặng lẽ soi bóng xuống sông. Nhưng nếu chỉ nhìn, chỉ ngắm, mà chưa ăn, chưa nếm, thì vẫn chưa hiểu hết được cái hồn nơi đây. Bởi đất này không chỉ đẹp để ngắm, mà còn đậm đà trong từng bát cơm, lát thịt, giọt nước mắm. Ẩm thực Ninh Bình mộc mạc, không phô trương, nhưng đậm sâu – như chính con người và cảnh sắc của mảnh đất cố đô.

1. Cơm cháy – khoái khẩu giòn rụm, quyện nước sốt sánh vàng

Miếng cơm cháy vàng óng, giòn tan như tiếng cười đồng quê, được chiên vàng trên chảo lửa rực. Nhưng điều làm nên linh hồn món ăn lại nằm ở nước sốt tim cật, lòng mề hoặc bò kho đậm đà, ngòn ngọt, cay nhẹ. Khi rưới nước sốt nóng hổi lên bề mặt cơm cháy, âm thanh “xèo xèo” vang lên, mùi thơm dậy lên quyến rũ đến nao lòng. Một món ăn tưởng giản dị mà gây thương nhớ kỳ lạ.

2. Thịt dê núi – tinh hoa từ đá và gió

Dê Ninh Bình được nuôi trên triền núi đá vôi, leo trèo tự do nên thịt săn chắc, không béo ngấy. Mỗi miếng thịt cắt ra là cả một lớp cơ và mỡ xen kẽ, vừa mềm vừa đậm vị. Dê có thể hấp gừng, nướng than hồng, xào lăn hay nhúng mẻ – mỗi cách chế biến là một sắc thái. Ăn kèm rau rừng, chấm mắm gừng, húp thêm ngụm rượu Kim Sơn cay nồng – thấy rõ cả hồn núi gió trong miếng ăn.

3. Tái dê – vị sống đầy bản lĩnh

Tái dê là sự hòa quyện của kỹ thuật và cảm nhận tinh tế. Thịt dê được nhúng sơ qua nước sôi cho chín tái, rồi bóp với chanh, riềng, sả, rau thơm. Lớp thịt hồng hồng, dai mềm, thơm mùi thảo mộc, mang một vị lạ miệng, tê tê nơi đầu lưỡi. Tái dê không dành cho người “ăn qua loa” – phải ăn chậm, nhai kỹ, mới thấm được cái dẻo dai của núi đá.

4. Nem Yên Mạc – gói trọn ký ức chua cay

Nem được làm từ thịt lợn lên men, trộn với bì, thính và gia vị, cuốn trong lá ổi non. Khi ăn, mở lớp lá ra là mùi thơm nồng của thịt lên men lan toả. Vị chua dịu, cay của ớt, thơm của lá – tưởng như đang thưởng thức một món ăn cổ xưa, mang hương vị thời gian. Nem Yên Mạc không hẳn dành để ăn no, mà là để nhâm nhi, để thưởng – như một cách trò chuyện với đất quê.

5. Gỏi cá nhệch Kim Sơn – sắc màu đồng nước

Cá nhệch sống ở vùng nước lợ Kim Sơn, thân trơn như lươn, thịt ngọt đậm và không tanh nếu biết chế biến. Gỏi cá được làm từ thịt nhệch thái mỏng, bóp kỹ với giấm bỗng, rồi trộn cùng thính gạo rang. Khi ăn, cuốn cùng lá sung, lá đinh lăng, chấm nước chẻo (từ xương cá giã nhuyễn nấu sánh), vị bùi béo lan tỏa đầy miệng. Món này cầu kỳ, không đại trà – và ăn một lần là nhớ mãi.

6. Bún mọc Kim Sơn – sợi mềm, nước trong, vị ngọt như sớm mai

Tô bún mọc đơn sơ nhưng đầy đặn, sợi bún mềm trắng, viên mọc tròn căng thơm mùi nấm hương. Nước dùng trong vắt, ngọt thanh từ xương ninh lâu. Khi ăn, điểm chút hành phi, rau sống, chan nước dùng nóng hổi – cả cơ thể như được đánh thức bởi sự ấm áp lan tỏa.

7. Canh chua cá rô – món quê thanh nhẹ, nuôi dưỡng tâm hồn

Cá rô đồng bắt từ ruộng sau mùa gặt, thịt chắc, không tanh. Canh được nấu với mẻ chua, dọc mùng, cà chua, lá lốt. Vị chua thanh, ngọt dịu, mát ruột. Món canh này thường có mặt trong bữa cơm chiều yên ả, giữa tiếng côn trùng kêu nhẹ, gợi ký ức tuổi thơ của bao người.

8. Xôi trứng kiến Nho Quan – món quà của rừng

Trứng kiến rừng được thu hái cẩn thận từ tổ kiến đen, trộn với hành phi, mỡ lợn rồi đồ cùng xôi nếp cái hoa vàng. Xôi dẻo thơm, trứng kiến bùi ngậy, ăn một miếng là đủ cảm nhận được cái vị của rừng, của đất, của những gì hoang sơ nhất. Không phải mùa nào cũng có – nên ai ăn được một lần thì trân quý lắm.

9. Rượu cần Nho Quan – say một cách thong thả

Không nồng, không sốc, rượu cần Nho Quan dịu nhẹ, ngấm chậm. Được ủ từ men lá rừng và nếp nương, đựng trong chum, uống bằng ống trúc – rượu gợi cảm giác gần gũi, thân tình. Giữa buổi tối làng quê, quây quần bên bếp lửa, cùng nhau nhấp rượu cần – đó không chỉ là uống rượu, mà là uống tình người.

10. Chuối ngự Đại Hoàng – quả nhỏ nhưng thanh tao

Chuối ngự không to, nhưng vàng óng, vỏ mỏng, mùi thơm dịu dàng. Khi chín, chuối dẻo, vị ngọt thanh – rất khác biệt với các loại chuối khác. Từng là sản vật tiến vua, chuối ngự giờ là món tráng miệng dân dã mà tinh tế, kết thúc nhẹ nhàng cho bữa tiệc Ninh Bình đậm đà.

Ẩm thực Ninh Bình không chỉ dừng lại ở mùi vị, mà còn là bản sắc – là văn hóa sống động qua từng thế hệ. Mỗi món ăn đều mang một câu chuyện, một phong cách sống, một niềm tự hào của người dân nơi đây. Không cần sang trọng, không cần cầu kỳ – mà vẫn đủ sức khiến bao trái tim thổn thức. Ai đã một lần thưởng thức, sẽ mang theo dư vị ấy suốt cả hành trình dài sau này.

XEM THÊM: 

10 điểm đến không thể bỏ qua khi đặt chân tới Ninh Bình

Ninh Bình – nơi thiên nhiên và lịch sử thì thầm

Nguồn: https://5saotravel.vn/